“Wij leven constant in angst. Elk moment verwachten we een aanval. We leven dicht bij de grens. Je kunt de wachtposten vanaf hier zien.” Het zijn opmerkingen die ik de afgelopen dagen vaker heb gehoord. Waar ik ook kom in Armenië, de mensen maken zich grote zorgen dat er binnenkort weer een oorlog uitbreekt.
Vandaag ben ik in het plaatsje Pokr Masrik, een klein dorpje in het oosten van Armenië, op slechts een paar kilometer van de grens met Azerbeidzjan. Voordat de oorlog in 1988 over de enclave Nagorno-Karabakh uitbarstte werd het dorp overwegend bewoond door Azerbeidzjanen. Zij zijn gevlucht naar Azerbeidzjan en Armeense vluchtelingen uit Azerbeidzjan kwamen hier terecht.
Leanne, weduwe en moeder van vier kinderen
Zo ook ook de familie van Leanne. Leanne is hier geboren. 31 jaar is ze nu en ze heeft vier kinderen. Toen ze 20 jaar oud was trouwde ze met de liefde van haar leven, Vahan. Leanne krijgt tranen in haar ogen als ze over hem vertelt. “34 jaar is hij geworden, zo jong en hij heeft drie oorlogen moeten meemaken. Op 13 september 2022 is hij omgekomen bij een aanval op zijn wachtpost. Pas na drie maanden kreeg ik zijn lichaam terug.”
Leanne heeft een kamer ingericht ter nagedachtenis. Aan de muur hangen foto’s, oorkondes en zijn uniform. De broekspijpen zijn er vanaf geknipt. “Hij is als een held gestorven. Hij wilde zijn post niet verlaten toen de aanval begon.”
De mensen die de kans krijgen, vertrekken naar plaatsen verder bij de grens vandaan. Maar Leanne kan met haar vier kinderen nergens naar toe. De uitkering die ze krijgt is nauwelijks voldoende om rond te komen. Het huis waarin ze wonen is in een slechte staat. “We wonen hier wel, maar het huis is niet van ons. Er zijn geen eigendomspapieren. Toen mijn man nog leefde heeft hij wat renovatiewerkzaamheden gedaan.”
De gedachteniskamer van Vahan
Leanne wil graag een cursus voor kapster gaan volgen om wat bij te verdienen. “In het dorp is geen kapper. Ik heb al ervaring op gedaan met mijn drie dochters. Die hebben allemaal lang haar. En ik vind het leuk om te doen.”
Mirjam
Even verderop woont Mirjam. Mirjam is 33 jaar oud en moeder van twee kinderen. Ook haar ouders zijn eind jaren ’80 gevlucht vanuit Azerbeidzjan. Na een tijdje in Pokr Masrik te hebben gewoond zijn ze verhuisd naar Stavropol, in Rusland. Mirjam kwam vanwege de liefde weer in Pokr Masrik terecht. “Via de website ‘Klasgenoten’ had ik nog altijd contact en in 2012 ben ik getrouwd met Shiraz, die bij mij in de klas zat.”
Shiraz is vorig jaar bij gevechten omgekomen. Mirjam wacht nog steeds op zijn lichaam. “Azerbeidzjan wil zijn lichaam niet vrijgeven. Zolang ik hem niet kan begraven, ga ik hier niet weg.”
Omdat haar huwelijk niet is geregistreerd komt Mirjam niet in aanmerking voor een weduwenpensioen. Ze probeert wat geld bij te verdienen door in de nabijgelegen stad kleding op te kopen en in het dorp door te verkopen. “Omdat de mensen mijn situatie kennen, kopen ze bij mij en kan ik het wat goedkoper inkopen. Het is zwaar, maar elke dag bid ik tot God. En Hij geeft mij kracht, zonder Hem zou ik het niet redden.”
Er zijn meer vrouwen zoals Leanne en Mirjam. Mission Possible gaat, samen met de onze collega’s van AMAA, hen helpen. Vrouwen worden met elkaar in contact gebracht, krijgen geestelijke en psychologische hulp en ondersteuning/training in het opzetten van activiteiten om een inkomen te creëren. Zo kan Leanne een kapsterscursus volgen en helpen we Mirjam met een het schrijven van een goed bedrijfsplan. Zodat deze moeders, stapje voor stapje, verder kunnen met hun leven. Help ook mee!
Pokr Masrik
